اشتباهی در تشخیص شخصیتهای سنگ نگاره شاپور و رومیان در نقش رستم

به گزارش سایت تاریخ جهان، سنگ‌نگاره پیروزی شاپور بر امپراتوران روم یکی از آثار بازمانده از دورهٔ ساسانی است که در محوطهٔ نقش رستم و در ده متری شرق آرامگاه داریوش بزرگ بر سینهٔ صخره‌ای تراشیده شده که طول آن نزدیک به ۱۱ متر و عرضش ۵ متر می‌باشد.

این سنگ‌نگاره یادگار فتحی است که ایرانیان در شهر رها کردند و سپاه روم را درهم شکستند و صحنه اسارت والرین و فیلیپ عرب را نشان می‌دهد که به‌ دستور شاپور اول در حدود سال ۲۶۲ میلادی تراشیده شده‌است.

شخص زانو زده در تمامی نگارهای، پیروزی شاپور بر رومیان فیلیپ عرب میباشد که به اشتباه در اکثر صفحه ها و حتی کتاب ها والرین گفته شده است.

به گفته دکتر شاپور شهبازی درباره نگاره های پیروزی شاپور بر والرین ؛ هر دوی این افراد، رومی هستند و از ردای امپراطوری و تاج برگ آنها پیداست که امپراطور می‌باشد. ولی در مورد هویت آنها بحث بسیار شده‌است. تا سال 1954 همه می‌گفتند آنکه زانو زده، والرین است که از شاه امان می‌خواهد، و آنکه ایستاده کردیاس نامی ازاهل سوریه‌است که گفته‌اند شاپور او را به امپراطوری برنشانید.

تصویر والرین بر سکه‌اش.

اما در آن سال مک درمونت این فرضیه را رد کرد و گیرشمن و برخی دیگر نیز با وی هم آواز شدند.

از سوی دیگر، شاپور در شرح جنگ‌هایش از سه امپراطور رومی نام می‌برد: گردیان جوان که کشته شد. فیلیپ عرب که به درخواست صلح آمده و پانصد هزار سکه زرین باژ داد و والرین که گرفتار شده و در نقوش شاپور هم سه امپراطور را نموده‌اند؛ امپراطوری جوان که زیر پای اسب شاپور به خاک افتاده (در دارابگرد و بیشاپور) و بنابراین گردیان است؛ امپراطوری که مچ دستش را شاپور گرفته، و بنا بر قانون کهن که گرفتن مچ دست علامت اسیر کردن بوده همان والرین می‌باشد و شخص زانو زده فیلیپ عرب است.

تصویر فیلیپ عرب بر روی سکه‌اش.

فیلیپ عرب با نام مارکوس یولیوس فیلیپوس

چیزی که استدلال مک درمونت را تایید می‌کرد این بود که سکه‌های والرین او را بی ریش نشان می‌دهد، و فرد ایستاده که شاپور مچش را گرفته (یعنی اسیرش کرده) نیز بی ریش است، در حالی که سکه‌های فیلیپ عرب او را با ریش کوتاه و مجعدی می‌نمایند، و آنکه در پیش شاپور زانو زده نیز درست همین نوع ریش را دارد...

شرح مصور نقش رستم.علیرضا شاپور شهبازی.

امیر آلبرت